Er zijn dagen dat ik voel dat er iets niet helemaal stroomt. Mijn hoofd is vol, mijn aandacht versnipperd.
En dan weer op andere dagen lijkt alles stil te staan, alsof mijn energie op is en ik niet vooruit te branden ben.
Dat is het opmerkelijke van ons systeem: het kent niet alleen drukte en spanning, maar ook leegte en vervlakking.
We bewegen voortdurend tussen die twee uitersten,
tussen overprikkeling en onderprikkeling.
In de psychologie wordt dit ook wel arousal genoemd: de mate waarin je brein en lichaam actief of alert zijn.
Bij overprikkeling staat dat systeem te hoog afgesteld. Je hoofd blijft denken, je lichaam gespannen, je rust ver te zoeken.
Je bent moe, maar kunt niet loslaten.
Bij onderprikkeling gebeurt het tegenovergestelde. Je voelt je vlak, ongeïnspireerd, of merkt dat je weinig motivatie hebt, alsof je niet echt “aan” staat.
En het bijzondere (of soms frustrerende) is: die twee toestanden wisselen elkaar vaak sneller af dan we doorhebben.
De manier waarop ons zenuwstelsel reageert, verschilt per persoon.
Het ene brein is gevoeliger afgesteld en verwerkt prikkels intenser. Het andere heeft juist meer stimulatie nodig om in beweging te komen.
Geen van beide is goed of fout. Het is simpelweg de unieke bedrading van ieder mens.
Die verschillen verklaren waarom de één oplaadt van nieuwe indrukken en afwisseling, terwijl de ander juist tot bloei komt in rust en vertraging.
En waarom het bij de meesten van ons geen kwestie is van óf het één, óf het ander, maar van een persoonlijke mix die meebeweegt met wat het leven vraagt.
Als coach zie ik dit dagelijks terug, mensen die zich afvragen waarom ze zo wisselend functioneren.
Waarom ze soms bergen kunnen verzetten en op andere dagen juist moeite hebben om in beweging te komen.
Het antwoord ligt niet in discipline of wilskracht.
Het ligt in afstemming: het vermogen om te herkennen waar je nu staat en daarop mild te reageren.
Afstemming betekent dat je leert luisteren naar de signalen van je lichaam, je emoties en je energieniveau — in plaats van ertegenin te gaan.
Evenwicht is geen einddoel, maar een dynamisch proces.
We verschuiven voortdurend tussen actie en herstel, spanning en ontspanning.
Er is geen perfecte balans die je kunt vasthouden; het is eerder een beweging, een golf die komt en gaat.
Zelfzorg begint bij het herkennen van die beweging.
Wanneer je merkt dat je systeem “te hoog” staat afgesteld, gaat het niet om meer rust nemen, maar om bewust vertragen: stap voor stap de prikkels verminderen.
Dat betekent: minder tegelijk doen, je aandacht richten op één ding en het tempo verlagen, zodat je brein de ruimte krijgt om te vertragen.
En wanneer je merkt dat je je juist wat afgevlakt voelt, gaat het niet om drukte opzoeken,
maar om levendigheid aanwakkeren, op een manier die past bij jou.
Denk aan beweging, muziek, een inspirerend gesprek of het opdoen van een nieuwe ervaring.
Door jezelf bewust te observeren, kun je eerder bijsturen, nog voordat je over je grenzen gaat.
Oordeel zorgt voor meer spanning.
Mildheid daarentegen kalmeert het zenuwstelsel. Zeg liever: “Mijn systeem is nu even uit balans. Wat heb ik nodig?”
Dat zijn de momenten waarop spanning verandert in inzicht en je systeem kan herstellen.
Het spanningsveld tussen over- en onderprikkeling hoort bij het leven. Het vertelt je niet dat je tekortschiet,
maar eerder dat je lichaam en brein met je proberen te communiceren.
Hoe beter je leert luisteren naar wat jouw energie verhoogt en wat je helpt te landen, hoe natuurlijker het wordt om in harmonie te leven met je eigen ritme.
En precies daar, in het ritme van voelen, afstemmen en bijstellen, ontstaat rust.
Herken jij dat voortdurende schommelen tussen te veel en te weinig prikkels?
Merk je dat je moeilijk kunt herstellen of moeite hebt om je energie te doseren?
In mijn coachingstraject en combinatietraject help ik je om inzicht te krijgen in je eigen prikkelbalans,
zodat je leert herkennen wat jouw systeem nodig heeft en opnieuw contact maakt met rust, richting en veerkracht.
Klik voor meer informatie: