Automatische gedachten gaan razendsnel.
Ze schieten voorbij voordat je ze kunt opmerken — alsof je hoofd z’n eigen route kiest.
Dat is handig als je je veters strikt of de weg naar huis fietst, maar minder handig als die gedachten negatief of irrationeel zijn, en je daardoor stress of somberheid voelt.
We denken vaak dat onze emoties rechtstreeks ontstaan uit wat er gebeurt, maar meestal komen ze voort uit wat we denken over wat er gebeurt.
Het zijn korte, spontane zinnen in je hoofd die automatisch opkomen:
“Ik doe het vast niet goed.”
“Hij vindt me vast raar.”
“Als dit mislukt, kan ik het net zo goed opgeven.”
Ze zijn niet bewust gekozen, maar sturen wel hoe je je voelt en gedraagt.
Soms zijn ze helpend, maar vaak niet.
Onderzoek uit 2023 (Beck Institute for Cognitive Behavior Therapy) laat zien dat het herkennen en uitdagen van automatische gedachten één van de meest effectieve stappen is bij het verminderen van piekeren en emotionele stress.
Het vergroot de mentale flexibiliteit en veerkracht (Beck et al., Frontiers in Psychology, 2023).
1. Merk ze op.
Sta stil bij momenten waarop je stemming ineens verandert. Wat dacht je net?
2. Schrijf het op.
Door een gedachte op te schrijven, vertraag je het proces.
Vaak zie je dan al dat het niet helemaal klopt.
3. Stel één simpele vraag: “Is dit een feit of is dit een aanname?”
4. Formuleer een alternatief.
“Ik kan dit niet.” → “Ik vind dit lastig, maar ik kan het proberen.”
Het klinkt eenvoudig, maar het bewust onderzoeken van je gedachten is een krachtige manier om uit het overdenken te stappen.
Kies één gedachte die je vaak hebt als je gespannen bent.
Schrijf hem op, stel de vraag ‘Is dit een feit of een aanname?’ en noteer daarna een milder, realistischer variant.
Kijk eens wat dat doet met hoe je je voelt.
Je hoeft niet elke gedachte te geloven die in je opkomt.
Hoe meer je oefent in herkennen, bevragen en bijstellen, hoe minder grip die automatische gedachten op je krijgen.
Wil je hiermee aan de slag onder begeleiding?
In mijn online trajecten leer ik je stap voor stap om gedachten te onderzoeken, patronen te doorbreken en meer rust in je hoofd te ervaren.
Lees meer of plan een gratis kennismaking: